Modewoord, pseudo-wetenschap, mythe of gewoon een natuurlijke manier van denken & leren?

Binnen de kernvisiemethode noemen we kinderen die zowel in beelden als met hun gevoel denken ‘rechtsgeoriënteerde kinderen’. In de volksmond worden zij ook aangeduid met de term beelddenkers en in de Nederlandse wetenschap wordt er vaak gesproken over visuele dominantie, een visuele leerstijl, visuele cognitieve stijl en visueel-ruimtelijke leerlingen. In internationaal onderzoek worden deze kinderen aangeduid met het hebben van onder meer visuospatial memory, visuospatial thinking en visuospatial learning.

Een aardige rij van woorden die aanduiden dat de hersenen van het kind een voorkeur hebben om met al hun zintuigen (horen, zien, doen, ruiken en voelen) informatie te verwerken. Zonder visualisatie zijn rechtsgeoriënteerde kinderen niet in staat om te leren. Iets dat flink botst met onze huidige linksgeoriënteerd onderwijssysteem.

Vanuit het Cognivitisme, een psychologische leertheorie, is er veel kritiek op het idee van 'beelddenkers' en de manier van visueel leren, omdat er niet genoeg wetenschappelijk bewijs zou zijn. Toegegeven, het concept van 'beelddenken' heeft weinig empirische basis (onderzoeken gebaseerd is op eigen ervaring en waarneming). Maar als je de werking van de hersenen en het bredere idee van het 'visuele leersysteem' bekijkt, is er juist veel wetenschappelijke ondersteuning, zowel in de Nederlandse wetenschappelijke literatuur als internationaal.

In plaats van te verzanden in een discussie over woordkeuze en definitie, is het ook mogelijk om vanuit andere disciplines naar de leer- en denkstijl van deze kinderen te kijken. De verschillende delen van de hersenen en hun functies bij het leren en verwerken van informatie zijn wetenschappelijk goed onderzocht en aanvaard. Met name uit de neuro-wetenschappelijke hoek is sinds de vorige eeuw bekend dat denken in beelden en top-down denken en redeneren bestaat.

Einstein schreef in zijn autobiografie: ‘Woorden zijn nodig om gedachten en ideeën over te brengen, maar niet alle denkprocessen hebben woorden nodig’.

In het huidige reguliere onderwijssysteem ligt de nadruk op het begripsmatig denken. Hierin speelt taal een belangrijke rol. Niet alleen tijdens de lees- en spellingslessen. Waar leerlingen vroeger sommen hoofdrekenend of cijferend uitrekenden, wordt in de tegenwoordige rekenmethodes ‘realistisch’ gerekend. Sommen worden verhalend en in de context aangeboden. Taal is dus ook in het huidige taal- en rekenonderwijs onontbeerlijk. Daarnaast zijn het uit het hoofd leren van rijtjes, plannen maken, regels volgen, informatie analyseren, logisch nadenken, feitenkennis en het hebben van een goed georganiseerd overzicht essentieel. Meer en meer komt de nadruk te liggen op hoge cijfers, competitie en prestatie. Er wordt steeds minder beroep gedaan op het stukje eigen creativiteit en fantasie van kinderen.

Het verwerken van informatie door middel van gevoel en beeld is geen aandoening of stoornis. Het is een onbewuste voorkeur van de hersenen om informatie op deze wijze te verwerken. Het is een manier van leven en niet iets dat je zomaar kunt afleren. Rechtsgeoriënteerde kinderen kijken naar het totaalplaatje (topdown benadering). Het kan daarom stressvol zijn om een, door iemand anders bedacht, stappenplan te moeten volgen. Zeker als daarvan niet alle stappen duidelijk zijn. Door de leerstof aan te bieden op een voor deze kinderen natuurlijke manier, komen ook zij tot leren.

Een kind dat vertrouwen heeft in zichzelf, heeft het lef om te leren!

Niet voor mooie cijfers, maar voor zijn eigen ontwikkeling en plezier!