Leeruitdagingen bij kinderen: het zit er wel in, maar het komt er niet uit!
Jullie willen niets liever dan jullie kind zien groeien en bloeien.
Dat stralende gezicht als iets lukt, dat sprankelende plezier in leren en ontdekken. Het is goud waard!
Maar soms stuiten kinderen op obstakels die dat proces bemoeilijken. Misschien merken jullie dat jullie kind vastloopt, zich onzeker voelt of het gevoel heeft niet mee te kunnen komen. Het is niet makkelijk om dat te zien en het is logisch dat jullie je als ouders zorgen maken. En soms weten jullie als ouders niet precies wat jullie kind nodig heeft. Zeker als jullie het gevoel hebben dat jullie kind meer in zijn mars heeft. Het kan zeker ook verwarrend zijn wanneer de school een ander beeld van jullie kind heeft. Misschien herkennen jullie dat gevoel: 'Het zit er wel in, maar het komt er niet uit!'. Daarin zijn jullie niet alleen! Het is een teken dat je kind mogelijk op een andere manier ondersteund moet worden, en daar kunnen wij samen naar kijken.
Leeruitdagingen zoals dyslexie, dyscalculie, ADHD, ADD, autisme (ASS), hooggevoeligheid (HSP) of faalangst kunnen een grote impact hebben op het leven van jullie kind. Misschien heeft jullie kind kenmerken van hoogbegaafdheid en loopt jullie kind hierdoor vast in het reguliere onderwijssysteem door een gebrek aan uitdaging en aansluiting omdat jullie kind zich anders voelt. Of heeft jullie kind juist behoefte aan uitdagende leerstof die hem of haar stimuleert, maar ook aan specifieke ondersteuning die tegemoetkomt aan zijn of haar unieke leerbehoeften (Dubbel Bijzonder). Al deze leeruitdagingen kunnen zorgen voor frustratie, onzekerheid en soms een gevoel van onmacht, niet alleen bij jullie kind zelf, maar ook bij jullie als ouders en andere gezinsleden. Deze uitdagingen reiken verder dan de schoolprestaties; ze raken ook het zelfvertrouwen van jullie kind, zijn of haar emoties en de algehele dynamiek binnen het gezin.
Elk kind is uniek en heeft specifieke behoeften.
Het is van groot belang om deze behoeften te erkennen en de juiste ondersteuning te bieden.
Daarom sta ik voor jullie klaar. Met mijn leerondersteuning bied ik een warme, persoonlijke aanpak die gericht is op vertrouwen, groei en resultaat.
Samen kijken we wat jullie kind nodig heeft.
Of het nu gaat om het:
- omgaan met overprikkeling,
- verbeteren van concentratie,
- versterken van het zelfvertrouwen, of
- gerichte leerondersteuning die aansluit bij de specifieke leerbehoeften van jullie kind, zoals dyslexie, dyscalculie, ADHD,
maatwerk speelt hierbij een belangrijke rol.
Hieronder kunnen jullie kiezen uit verschillende leeruitdagingen waarmee jullie kind te maken kan hebben.
Zo vinden jullie gerichte informatie dat aansluit bij de unieke behoeften van jullie kind.
Door aandacht te geven aan wat wél mogelijk is, krijgen kinderen niet alleen de kans om hun talenten te ontdekken, maar ook om veerkracht en plezier in leren terug te vinden. Tijdige en gerichte ondersteuning kan een wereld van verschil maken voor de toekomst van je kind.
Wil je meer weten?
Plan gerust een kennismakingsgesprek!
Jullie kind heeft unieke kwaliteiten en laten we samen deze omarmen en
een ondersteunende omgeving creëren waarin jullie kind kan stralen!
Het juiste label, of juist geen label?
De gedachte aan een diagnose kan verlichting geven, omdat dit antwoorden en richting kan bieden voor de juiste ondersteuning.
Tegelijkertijd kan het ook gevoelens van angst, verdriet of twijfel oproepen, want het idee dat jullie kind 'het label' van een diagnose krijgt, brengt zorgen met zich mee. Jullie vragen je af hoe dit de toekomst van jullie kind zal beïnvloeden, zelfs wanneer er eindelijk duidelijkheid is.
Wanneer een diagnose wordt bevestigd, komt er vaak een mengeling van opluchting en bezorgdheid: opluchting omdat er eindelijk antwoorden zijn, maar ook zorg over wat dit betekent voor de toekomst. Als een diagnose echter niet gesteld kan worden, kan dat nog meer verwarring en frustratie oproepen. Jullie blijven zoeken naar antwoorden en de juiste hulp, maar de aanhoudende onzekerheid maakt het een emotionele en uitdagende zoektocht.
Psycho-educatie, ofwel voorlichting, biedt jullie de informatie en handvatten die nodig zijn over diverse belangrijke thema's met de daarbij behorende labels die vaak door de omgeving worden 'geplakt', zoals een ontwikkelingsvoorsprong op leeftijdsgenootjes of verhoogd leerpotentieel (kenmerken van hoogbegaafdheid), uitdagingen met lezen (dyslexie) en rekenen (dyscalculie), uitdagend of druk gedrag (ADHD), moeite met concentratie of het starten en afronden van taken (ADD), uitdagingen in het omgaan met sociale situaties of het begrijpen van anderen (ASS) of gevoelig voor prikkels (HSP).
Ook al is er (nog) geen officieel onderzoek gestart of diagnose gesteld bij jullie kind, kunnen deze inzichten jullie helpen om beter te begrijpen wat jullie kind doormaakt en hoe jullie hem of haar het beste kunnen ondersteunen. Deze voorlichting richt zich zowel op jullie als ouders als op jullie kind, zodat jullie samen strategieën en vaardigheden kunnen ontwikkelen om deze situaties aan te pakken.
Samen kijken we naar wat goed gaat en wat beter kan, daarbij bied ik praktische tips en opdrachten voor thuis en op school. Jullie kind ontdekt nieuwe manieren om met uitdagingen om te gaan, zodat het sterker en zelfverzekerder de volgende stappen kan zetten.
In onze samenleving komt het woord 'stoornis' vaak voor, maar het kan een stigma met zich meebrengen.
Het woord suggereert soms dat er iets ‘fout’ is met een kind, terwijl het in werkelijkheid vaak gaat om een andere manier van denken, ervaren, voelen en zijn. Deze term kan onterecht leiden tot het gevoel dat iemand minder waard is of niet kan bijdragen.
Binnen mijn praktijk spreek ik dan ook niet van een stoornis maar van neurodiversiteit. Neurodiversiteit verwijst naar de variëteit in menselijke hersenfuncties en de unieke kwaliteiten die voortkomen uit deze diversiteit. Het omarmen van neurodiversiteit helpt ons te erkennen dat iedereen zijn of haar eigen sterke punten heeft, of het nu gaat om dyslexie, dyscalculie, ADHD, ADD, ASS of kenmerken van hoogbegaafdheid. Door deze verschillen te waarderen, creëren we een omgeving waarin elk kind de kans krijgt om te bloeien en bij te dragen op zijn of haar eigen manier.
Leesuitdagingen (Dyslexie)
Het kan, voor jullie als ouders, lastig zijn om te begrijpen wat het precies betekent voor de ontwikkeling en het welzijn van jullie kind als deze uitdagingen ervaart op het gebied van lezen en spelling. Enkele veel voorkomende vragen zijn: Mijn kind kan niet hakken en plakken met het lezen, is dit wel echt zo belangrijk?, Mijn kind schrijft letters in spiegelbeeld, moeten we ons zorgen maken?, Hoe weten we of ons kind gewoon achterloopt in rekenen of dat het echt dyslexie heeft? , Wat betekent een dyslexie-diagnose voor de toekomst van mijn kind?, Zal mijn kind hierdoor altijd moeite hebben met lezen en schrijven?, Zal dyslexie invloed hebben op de schoolprestaties van mijn kind?, Komt mijn kind in aanmerking voor extra begeleiding of aanpassingen, zoals verlenging van de toets/ examentijd?, Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn kind niet achterloopt op school?, Hoe kan ik voorkomen dat mijn kind zich dom of minderwaardig voelt?, Hoe kan ik de sterke kanten van mijn kind met dyslexie helpen ontwikkelen?, Kan mijn kind succesvol zijn in het hoger onderwijs of in een carrière?
Dyslexie is meer dan alleen moeite hebben met lezen en spellen. Over de oorzaken van dyslexie is wetenschappelijk geen eenduidigheid, maar duidelijk is, dat meerdere factoren een rol spelen. En daarbij bestaan er verschillende definities van dyslexie. De DSM-5, de ICD-11, de International Dyslexia Association, de Stichting Dyslexie Nederland en het Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling hanteren elk hun eigen definitie. Al komen de verschillende definities van dyslexie wel in grote lijnen met elkaar overeen. Allen beschouwen dyslexie als een lees- en/of spellingprobleem dat ernstig en hardnekkig is. Het heeft niets te maken met een laaggeletterdheid die ontstaat door slecht onderwijs of door andere problemen zoals de omgeving, de hersenen, zintuigen, gedrag of een verstandelijke beperking. Dit geeft aan dat dyslexie een specifieke manier van informatieverwerking is, die niet afhankelijk is van intelligentie of andere beperkingen.
Op grond van nieuwe kennis en voortschrijdend inzicht werk ik binnen mijn praktijk vanuit de gedachte dat dyslexie geen stoornis is, maar een vorm van neurodiversiteit. Deze kenmerkt zich door een andere manier van het verwerken, opslaan en reproduceren van informatie met kenmerkende zwakke en sterke kanten.
Kinderen en volwassenen met dyslexie ervaren uitdagingen, zoals moeite met vlot en foutloos lezen en spellen, maar tegelijkertijd hebben ze vaak sterke kanten die hen op andere gebieden laten uitblinken. Denk aan:
- Creatief denken: Veel kinderen met dyslexie denken op een beeldende en visuele manier, wat leidt tot creatieve oplossingen en out-of-the-box denken.
- Probleemoplossend vermogen: Ze zijn vaak goed in het zien van verbanden en het bedenken van alternatieve manieren om problemen op te lossen.
- Ruimtelijk inzicht: Kinderen met dyslexie kunnen veelal goed werken met ruimtelijke concepten en patronen, wat hen sterk maakt in gebieden zoals techniek, kunst, en architectuur.
- Innovatie en ondernemerschap: Omdat ze vaak gewend zijn om uitdagingen te overwinnen, kunnen ze veelal goed risico’s inschatten en creatieve risico's nemen, wat hen succesvolle ondernemers maakt.
- Sterk geheugen voor verhalen of visuele informatie: Ze kunnen details en beelden onthouden die anderen wellicht over het hoofd zien, en zijn vaak sterk in het onthouden van verhalen of visuele informatie.
- Empathie en emotioneel bewustzijn: Veel kinderen met dyslexie zijn gevoeliger voor de emoties en behoeften van anderen, wat hen goed maakt in het opbouwen van relaties en samenwerken.
Dyslexie staat volkomen los van intelligentie. Kinderen die moeite hebben met vlot lezen en spellen kunnen een normaal of zelfs hoog IQ hebben, maar hun schoolprestaties blijven vaak achter bij wat er van hen verwacht wordt. Dit kan frustrerend zijn, omdat hun inzet en talenten niet altijd zichtbaar worden in cijfers of prestaties. Dit verschil tussen hun potentieel en wat ze laten zien, kan leiden tot onzekerheid, en invloed hebben op hun zelfbeeld en welzijn.
Het is daarom essentieel om niet alleen te focussen op de uitdagingen van dyslexie, maar ook op de sterke kanten van het kind. Wanneer kinderen met dyslexie thuis en op school goed begeleid worden en de kans krijgen om leerstrategieën te ontwikkelen die passen bij hun unieke manier van denken, kunnen ze hun potentieel ten volle benutten.
Geen twee kinderen met dyslexie zijn hetzelfde, en dat betekent ook dat de aanpak per kind verschilt. Het vroegtijdig herkennen en ondersteunen van dyslexie is belangrijk, zodat kinderen zich op hun eigen manier kunnen ontwikkelen en hun plek in de maatschappij kunnen vinden die aansluit bij hun talenten. Met de juiste begeleiding kunnen zij, ondanks de uitdagingen, hun weg vinden en tot bloei komen in de wereld om hen heen.
Ik bied begeleiding aan kinderen en jongeren met dyslexie, evenals aan hun ouders, op verschillende gebieden:
- Psycho-educatie: Wat is dyslexie? Wat betekent het voor jullie en jullie kind? Hoe gaan jullie om met de specifieke uitdagingen die erbij horen? Wat zijn de positieve kanten van dyslexie?
- Versterken van zelfbeeld en zelfvertrouwen: Door de unieke talenten van jullie kind te benutten, kunnen uitdagingen met meer zelfvertrouwen worden aangegaan. Dit brengt rust, balans en veerkracht, waardoor het kind vanuit zijn eigen kracht kan groeien.
- Natuurlijk leren vanuit kracht en talent: Met behulp van de Kernvisie Methode leert jullie kind op een natuurlijke manier te lezen, spellen en informatie te verwerken. Door te werken met hun sterke kanten, zoals beeldend denken en verbeeldingskracht, krijgt jullie kind de kans om te leren op een manier die beter bij hem of haar past. Met deze aanpak help ik kinderen hun zelfvertrouwen te vergroten, omdat ze ontdekken wat voor hen werkt, zonder vast te lopen in traditionele methodes. Dit biedt hen de ruimte om op hun eigen tempo en in hun eigen stijl te groeien, zodat ze weer plezier krijgen in leren.
- Leren leren: Met onder meer de "Ik Leer Leren"-training krijgt jullie kind praktische vaardigheden en technieken om schoolwerk te organiseren, de concentratie te verbeteren en een positieve leerhouding te ontwikkelen. Door creatieve en speelse werkvormen leert jullie kind op een leuke manier, waardoor het met vertrouwen en plezier aan de slag gaat!
Dyslexie is veel meer dan een beperking in het lezen; het is ook een unieke manier van denken die creativiteit, nieuwsgierigheid en onconventioneel denken met zich meebrengt.
Neem gerust contact op, zodat we samen kunnen kijken naar de mogelijkheden om ondersteuning te bieden. Elk kind is anders, en ik geloof dat met de juiste begeleiding, ze kunnen stralen in hun eigen unieke manier van zijn.
BRONNEN:
Boersen, G., & Verhoeven, S. (2017). Dyslexie: stoornis of intelligentie. Garant.
Eden, G. (2017, 11 september). What is dyslexia? APM Reports. https://www.apmreports.org/story/2017/09/11/what-is-dyslexia-guinevere-eden
Eide, B. L., & Eide, F. F. (2023). The dyslexic advantage (revised and updated): Unlocking the hidden potential of the dyslexic brain. Penguin. (Nederlandse uitgave: Dyslexie als kans).
Taylor, H., & Vestergaard, M. D. (2022). Developmental Dyslexia: Disorder or Specialization in Exploration?. Frontiers in psychology, 13, 889245. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.889245
Rekenuitdagingen (Dyscalculie)
Het kan super frustrerend zijn voor jullie kind als het moeite heeft met rekenen. Als ouders maken jullie je zorgen en vragen jullie je af of er misschien meer aan de hand is. Vragen die opkomen zijn: Ons kind verwisselt vaak getallen, bijvoorbeeld 13 en 31. Moeten wij ons zorgen maken?, Ons kind leert de tafels niet, hoe hard we ook oefenen. Kan dit dyscalculie zijn?, Ons kind kan een getal niet op de juiste plaats in een getallenlijn zetten, is dit wel zo belangrijk? Hoe weten we of ons kind gewoon achterloopt in rekenen of dat het echt dyscalculie heeft?, Ons kind raakt vaak in paniek tijdens rekentoetsen. Hoe kunnen we hiermee omgaan?, Ons kind voelt zich onzeker en dom door zijn of haar rekenproblemen. Wat kunnen we doen om zijn of haar zelfvertrouwen te vergroten?
Dyscalculie gaat verder dan "niet goed zijn in wiskunde of rekenen'. Het heeft ook invloed heeft op het vermogen van kinderen om met getallen en rekenkundige concepten om te gaan. Kinderen met rekenuitdagingen worstelen vaak met de meest basale rekenvaardigheden, zoals tellen, getallen herkennen, of het uitvoeren van eenvoudige bewerkingen zoals optellen of aftrekken.
De oorzaken van dyscalculie zijn binnen de wetenschap niet eenduidig. Genetische, neurologische, cognitieve en omgevingsfactoren spelen allemaal een rol, waardoor het moeilijk is om één enkele oorzaak aan te wijzen. Onderzoek naar deze leerstoornis is nog in volle gang Ook zijn er verschillende definities van dyscalculie die door diverse organisaties worden gehanteerd. De DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), de ICD-11 (International Classification of Diseases), de Dyscalculia Network, en diverse nationale en internationale onderwijsinstellingen beschrijven dyscalculie als een specifieke leerstoornis die invloed heeft op het begrijpen van nummers en het uitvoeren van rekenkundige taken.
Neurologisch onderzoek heeft veranderingen in hersenactiviteit aangetoond bij mensen met dyscalculie, wat suggereert dat er specifieke verschillen zijn in hoe hun hersenen rekenen en cijfers verwerken. Het wordt gezien als een
specifieke manier van informatieverwerking die verschilt van de gebruikelijke manieren waarop de hersenen getallen en rekenkundige concepten verwerken. Dit unieke proces staat volledig los van iemands algemene intelligentie, wat betekent dat iemand met dyscalculie net zo intelligent kan zijn als iemand zonder deze stoornis.
Op grond van nieuwe kennis en voortschrijdend inzicht werk ik binnen mijn praktijk vanuit de gedachte dat dyscalculie geen stoornis is, maar een vorm van neurodiversiteit. Deze kenmerkt zich door een andere manier van het verwerken, opslaan en reproduceren van informatie met kenmerkende zwakke en sterke kanten.
Kinderen en volwassenen met dyscalculie ervaren uitdagingen, zoals moeite met vlot en foutloos rekenen, maar tegelijkertijd hebben ze vaak sterke kanten die hen op andere gebieden laten uitblinken. Denk aan:
- Creativiteit: Veel kinderen met dyscalculie zijn heel creatief. Ze hebben talenten in kunst, muziek of ontwerpen, omdat ze dingen op een unieke manier kunnen zien en denken.
- Probleemoplossend vermogen: Ze zijn vaak goede probleemoplossers. Omdat ze soms anders met rekenen omgaan, vinden ze slimme en innovatieve manieren om problemen aan te pakken.
- Sterke verbale vaardigheden: Kinderen met dyscalculie zijn vaak goed in praten en schrijven. Ze kunnen hun ideeën en gevoelens duidelijk overbrengen, wat hen helpt om goed te communiceren.
- Empathie en emotioneel bewustzijn: Veel van deze kinderen hebben veel begrip voor anderen. Ze kunnen goed aanvoelen wat mensen nodig hebben, omdat ze zelf ook uitdagingen hebben ervaren.
Dyscalculie kan, naast dat het een grote impact op schoolprestaties heeft, zeker ook invloed hebben op het dagelijks leven – denk aan het tellen van geld of het inschatten van tijd. Dit kan voor veel onzekerheid zorgen bij zowel het kind als de ouders. Vroege herkenning en ondersteuning kunnen een wereld van verschil maken. Met geduld en liefdevolle begeleiding kunnen kinderen met dyscalculie leren om succesvol te zijn – op school en in het dagelijks leven.
Ik bied begeleiding aan kinderen en jongeren met dyscalculie, evenals aan hun ouders, op verschillende gebieden:
- Psycho-educatie: Wat is dyscalculie? Wat betekent het voor jullie en jullie kind? Hoe gaan jullie om met de specifieke uitdagingen die erbij horen? Wat zijn de positieve kanten van dyscalculie?
- Versterken van zelfbeeld en zelfvertrouwen: Door de unieke talenten van jullie kind te benutten, kunnen uitdagingen met meer zelfvertrouwen worden aangegaan. Dit brengt rust, balans en veerkracht, waardoor het kind vanuit zijn eigen kracht kan groeien.
- Natuurlijk leren vanuit kracht en talent: Met behulp van de Kernvisie Methode leert jullie kind op een natuurlijke manier rekenen. In plaats van stap voor stap te werken, krijgt hij of zij eerst inzicht in wat getallen zijn en hoe ze met elkaar verbonden zijn. Dit helpt om sommen tot 20, tafels en deelsommen goed te automatiseren.
Daarna leert jullie kind met eenvoudige stappen en strategieën redactiesommen op te lossen, waardoor het meer vertrouwen krijgt in zijn of haar rekenvaardigheden. Door gebruik te maken van sterke kanten, zoals beeldend denken en verbeeldingskracht, krijgt jullie kind de kans om op zijn of haar eigen manier te leren. - Leren leren: Met onder meer de "Ik Leer Leren"-training krijgt jullie kind praktische vaardigheden en technieken om schoolwerk te organiseren, de concentratie te verbeteren en een positieve leerhouding te ontwikkelen. Door creatieve en speelse werkvormen leert jullie kind op een leuke manier, waardoor het met vertrouwen en plezier aan de slag gaat!
Dyscalculie is veel meer dan een beperking in het rekenen; het is ook een unieke manier van denken die creativiteit, probleemoplossend vermogen en analytisch denken met zich meebrengt. Voel je vrij om contact met mij op te nemen, zodat we samen kunnen onderzoeken hoe we ondersteuning kunnen bieden. Elk kind heeft zijn eigen unieke kwaliteiten, en met de juiste begeleiding kunnen ze deze eigenschappen volop ontwikkelen.
BRONNEN
:
Braams, T. (2000). Dyscalculie: een verzamelnaam voor uiteenlopende rekenstoornissen. Tijdschrift voor Remedial Teaching, 4, 6-11.
Kroesbergen, E. H. (2018). Rekenen buiten de lijntjes.
Ruijssenaars, A. J. J. M., Van Luit, J. E. H., Van Lieshout, E. C. D. M., & Kroesbergen, E. H. (2021). Handboek dyscalculie en rekenproblemen: Een dynamisch ontwikkelingsperspectief. Lemniscaat.
Versterkt Leerpotentieel (kenmerken van Hoogbegaafdheid)
Als kinderen zich anders en wellicht sneller ontwikkelen dan hun leeftijdsgenoten, kan dit bij ouders heel veel vragen oproepen. Misschien zie je dat je kind al vroeg ingewikkelde vragen stelt, dingen sneller oppikt of opvalt door een bijzondere interesse in specifieke onderwerpen. Dit kan zorgen voor twijfels en onzekerheden: Hoe weet ik of mijn kind hoogbegaafd is, of gewoon nieuwsgierig en leergierig?, Moet ik mijn kind extra uitdaging bieden, en hoe doe ik dat op een goede manier?, Is er een risico dat mijn kind zich gaat vervelen op school als het sneller leert?, Hoe kan ik voorkomen dat mijn kind te veel druk voelt om altijd "de beste" te zijn?, Wat zijn de signalen dat mijn kind overprikkeld raakt door zijn snelle ontwikkeling?, Hoe weten we of het gedrag van ons kind voortkomt uit onwil of onmacht?, Wat kunnen we doen als ons kind zich eenzaam voelt?, Waarom heeft ons kind, ondanks alle mogelijkheden, toch een negatief zelfbeeld?, Waarom doet ons nieuwsgierige kind steeds minder, is dit een vorm van faalangst?, Waarom gedraagt ons kind zich thuis anders dan op school?, Hoe kunnen we effectief communiceren met school of het samenwerkingsverband over de behoeften van ons kind?, Wanneer besluiten we van school te wisselen, en is dat wel de beste keuze voor ons kind?, Wanneer vragen we ons kind om zich aan te passen aan de verwachtingen, en wanneer vechten we voor ruimte voor zijn eigen manier van zijn?,
Wanneer laten we ons kind zelf problemen oplossen, en wanneer grijpen we in om voor hem op te komen?,
Hoe vinden we een balans in de opvoeding, zodat het thuis gezellig blijft en we zelf niet overbelast raken?.
Dit soort vragen kunnen voor veel onzekerheid zorgen, en het is niet altijd makkelijk om hierover met anderen te praten. Zeker als er in de directe omgeving weinig kennis is over hoogbegaafdheid, kan het voelen alsof je er alleen voor staat.
Hoogbegaafdheid is een complex begrip. Veel mensen denken bij hoogbegaafdheid aan kinderen die extreem snel leren, zoals een kind van acht dat al zijn VWO-diploma haalt. Hoewel dit inderdaad kan voorkomen, zijn dit toch echt uitzonderingen.
Maar hoogbegaafdheid is zoveel meer dan een hoge score op een IQ-test. Hoogbegaafde kinderen laten vaak al op jonge leeftijd zien dat ze een stapje voor zijn op hun leeftijdsgenootjes. Een warme, stimulerende omgeving die zowel hun emotionele als cognitieve ontwikkeling vanaf de geboorte ondersteunt, kan een wereld van verschil maken in hoe hun intelligentie tot bloei komt. Ook de sociale omgeving speelt een belangrijke rol. Het gezin, de school en vriendjes zijn stuk voor stuk belangrijke factoren in de ontwikkeling van hun talenten en gedrag.
Om hoogbegaafd gedrag echt tot uiting te laten komen, zijn drie eigenschappen essentieel: een hoog intellect, motivatie en creatief denken (Renzulli, 1978 en Mönks,1984). Als deze drie samenkomen in een ondersteunende omgeving, kunnen hoogbegaafde kinderen zich op hun unieke manier ontwikkelen en groeien.
Een manier om hoogbegaafdheid beter te begrijpen, is door het te bekijken vanuit twee invalshoeken: het Denkluik en het Zijnsluik, zoals Tessa Kieboom het beschrijft.
Het denkluik omvat de cognitieve kant van hoogbegaafdheid: intellectuele capaciteiten, creatief denken en motivatie. Hoogbegaafde kinderen kunnen vaak snel verbanden leggen, complex denken en zijn sterk gemotiveerd om te leren. Ze hebben een opvallend goed ontwikkeld geheugen en kunnen nieuwsgierig en leergierig zijn. Vaak gaan ze diep in op onderwerpen die hen boeien en zijn ze in staat om creatief buiten de kaders te denken.
Hoogbegaafdheid draait niet alleen om intellect. Tessa Kieboom benadrukt dat de zijnskenmerken minstens zo belangrijk zijn. Het zijnsluik verwijst naar hoe een hoogbegaafd kind de wereld beleeft en hoe het in zijn vel zit. Dit omvat eigenschappen zoals:
- Perfectionisme en faalangst: Hoogbegaafde kinderen leggen de lat vaak extreem hoog voor zichzelf. Ze willen alles perfect doen en hebben vaak een sterke faalangst wanneer ze denken dat ze dit niet kunnen bereiken. Fouten maken wordt als falen gezien, wat een groot innerlijk conflict kan veroorzaken.
- Rechtvaardigheidsgevoel: Veel hoogbegaafde kinderen hebben een sterk gevoel voor eerlijkheid en rechtvaardigheid. Ze houden zich strikt aan regels en afspraken en raken gefrustreerd als anderen dit niet doen. Dit kan leiden tot lange discussies en zelfs conflicten, zowel thuis als op school.
- Kritisch denken: Ze zijn vaak kritisch naar zichzelf en anderen. Dit kan leiden tot hoge verwachtingen en een sterk oordeel wanneer aan deze verwachtingen niet wordt voldaan. Deze kinderen kunnen hierdoor als 'betweters' overkomen, maar dit komt voort uit hun analytische vermogen en streven naar precisie.
- Emotionele intensiteit en gevoeligheid: Hoogbegaafde kinderen ervaren emoties vaak intenser. Ze zijn gevoelig voor prikkels, kunnen snel angstig zijn en voelen emoties diep. Dit kan soms moeilijk te begrijpen zijn voor anderen, maar het maakt hen ook empathisch en bewust van de wereld om hen heen.
Deze zijnskenmerken zorgen ervoor dat hoogbegaafde kinderen zich vaak anders voelen dan hun leeftijdsgenoten, wat kan leiden tot eenzaamheid en onzekerheid. Het is dan ook belangrijk dat ouders en leerkrachten niet alleen aandacht besteden aan de intellectuele ontwikkeling van het kind, maar ook aan hoe het kind zich voelt en in zijn omgeving functioneert.
Als ouder van een hoogbegaafd kind kun je met allerlei vragen zitten, zoals hoe je de balans vindt tussen uitdaging en bescherming, wanneer je moet ingrijpen en wanneer je je kind juist zelfstandig zijn weg laat vinden. Het is een zoektocht naar evenwicht, zowel voor het kind als voor de ouder. Het is daarom belangrijk om niet alleen je kind, maar ook jezelf goed te begeleiden in dit proces.
Ik bied begeleiding aan hoogbegaafde kinderen en jongeren, evenals aan hun ouders, op verschillende gebieden:
- Psycho-educatie: Wat is hoogbegaafdheid? Wat betekent het voor jou en je kind? Hoe ga je om met de specifieke uitdagingen die erbij horen?
- Sociale vaardigheden en weerbaarheid: Hoogbegaafde kinderen hebben vaak moeite met sociale interacties. Samen kijken we naar hoe ze voor zichzelf op kunnen komen, omgaan met kritiek en hun gevoelens op een gezonde manier leren uiten.
- Versterken van zelfbeeld en zelfvertrouwen: Door de unieke talenten van jullie kind te benutten, kunnen uitdagingen met meer zelfvertrouwen worden aangegaan. Dit brengt rust, balans en veerkracht, waardoor het kind vanuit zijn eigen kracht kan groeien.
- Leren leren: Met onder meer de "Ik Leer Leren"-training krijgt jullie kind gerichte ondersteuning bij de unieke uitdagingen die hij of zij kunnen tegenkomen tijdens het leerproces. Hoogbegaafde kinderen kunnen moeite hebben om zich gemotiveerd te voelen wanneer het schoolwerk niet genoeg uitdaging biedt. Ze kunnen last krijgen van uitstelgedrag, perfectionisme of een gebrek aan studievaardigheden, simpelweg omdat ze veel gewend zijn zonder moeite te doen. Hierdoor ontwikkelen ze vaak geen strategieën om effectief te leren wanneer het moeilijker wordt.
Met de aanpak leert jullie kind op een speelse, uitdagende manier hoe hij of zij met deze valkuilen om kan gaan. Er wordt aandacht besteedt aan concentratieproblemen, leren omgaan met frustratie en het ontwikkelen van doorzettingsvermogen. Daarnaast krijgt jullie kind handvatten om zijn of haar studievaardigheden en planning te verbeteren, zodat leeruitdagingen vol zelfvertrouwen en met plezier worden aangegaan.
Hoogbegaafdheid is veel meer dan alleen een hoog IQ. Het gaat om een combinatie van denken en zijn. Ik help ouders en kinderen om hiermee om te gaan en de juiste balans te vinden. Neem gerust contact op om samen te kijken hoe ik kan ondersteunen.
BRON:
- Kieboom, T. (2016). Hoogbegaafd: als je kind (g) een Einstein is. Lannoo Meulenhoff-Belgium.
- Mönks, F.J., & Span, P., et al. (1984). Hoogbegaafden in de samenleving. Nijmegen: Dekker & van de Vegt.
- Renzulli, J.S. (1978). What Makes Giftedness? Reexamining a Definition. Phi Delta Kappan, 60(3), 180-184.
Gevoelig voor prikkels (HSP)
Als ouders merken jullie vaak dat jullie kind zich snel overweldigd voelt in drukke omgevingen of bij veranderingen in routine. Dit kan lastig zijn, vooral omdat de omgeving niet altijd begrip toont en soms denkt dat jullie kind overdreven reageert. Dit kan bij jullie veel twijfels en vragen oproepen over de beste manier om hun kind te ondersteunen, zoals: Maak ik me te veel zorgen over hoe gevoelig mijn kind is, of moet ik echt iets doen?, Wat als mijn kind nooit leert omgaan met zijn of haar gevoelige kanten?, Zal mijn kind altijd moeite hebben in een drukke omgeving, zoals school?, Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn kind niet te veel druk ervaart?, Kan het zijn dat mijn kind door zijn of haar gevoelige aard last krijgt van angst of verdriet?, Hoe herken ik of mijn kind overprikkeld is, en wat kan ik dan doen?, Hoe kan ik beter met mijn kind praten zonder het te overvragen?, Is het normaal dat mijn kind zich vaak terugtrekt en minder vrienden heeft?, Hoe kan ik mijn kind helpen zijn of haar talenten te ontwikkelen zonder te veel druk te leggen?, Wat als mijn kind nooit leert om zijn of haar emoties goed te voelen en te uiten?
Hoogsensitiviteit of Hoog Sensitieve Persoonlijkheid (HSP) is een aangeboren persoonlijkheidseigenschap die zich op verschillende manieren uit. Deze kinderen onderscheiden zich door een diepere verwerking van informatie en hebben een gevoeliger zenuwstelsel, waardoor ze in staat zijn om intensiever waar te nemen. Dit uit zich in een sterke gevoeligheid voor de emoties van anderen, fel licht, harde geluiden en zelfs kriebelige kleding. Onderzoek toont aan dat deze gevoeligheid voortkomt uit genetische en neurologische factoren.
Hoogsensitieve kinderen zijn bijzonder gevoelig voor prikkels, wat regelmatig leidt tot overprikkeling. Dit kan zich uiten in huilen, agressief gedrag, of zelfs verlegenheid, waardoor ze timide kunnen overkomen. Door hun hogere stressniveau ervaren ze meer spanning dan hun leeftijdsgenoten en hebben ze, door een langere verwerkingstijd, ook meer tijd nodig om van deze stress te herstellen. Drukke schoolomgevingen, zoals lawaaierige klaslokalen, kunnen overweldigend voor hen zijn. Hun reacties op overprikkeling—zoals angst, vermoeidheid en boosheid—worden soms verward met ADHD of autisme. Ook worden ze door leerkrachten als verlegen gezien, terwijl ze in werkelijkheid hun omgeving intensief observeren.
De intense manier waarop hoogsensitieve kinderen informatie verwerken, maakt dat ze emoties en prikkels diep ervaren. Dit kan hen vatbaar maken voor perfectionisme en faalangst. Het is daarom belangrijk dat ze leren grenzen te stellen, omdat ze vaak de neiging hebben om de behoeften van anderen voorop te stellen.
Daarentegen hebben deze kinderen vaak een goed geheugen en een grote woordenschat. Ze stellen vaak diepzinnige vragen en hebben een hekel aan oefenen en herhalen. Ze merken veel op uit de omgeving en kunnen overweldigd raken door de grote hoeveelheid cognitieve input. Daardoor kunnen ze moeite hebben zich te concentreren. Ze hebben behoefte om zaken in hun eigen tempo te verwerken. Ze proberen te vermijden dat ze overprikkeld raken door zich terug te trekken. Dit kan ertoe leiden dat ze bewust, creatief en voorzichtig zijn. In een omgeving waar ze zich veilig en gesteund voelen, kunnen deze kinderen hun unieke eigenschappen ontwikkelen en tot bloei komen, zoals:
- Zorg voor anderen: Hoogsensitieve kinderen voelen snel aan als iemand zich niet goed voelt. Ze zijn vaak erg empathisch en willen anderen helpen, wat hen goede vrienden maakt.
- Rechtvaardigheid: Deze kinderen hebben vaak een sterk gevoel voor wat eerlijk is. Ze vinden het belangrijk dat iedereen gelijk behandeld wordt en staan vaak op voor hun vrienden.
- Intuïtie: Hoogsensitieve kinderen merken veel op in hun omgeving en kunnen goed aanvoelen wat er aan de hand is, zelfs zonder dat iemand iets zegt.
- Zorgvuldigheid: Deze kinderen zijn vaak heel nauwkeurig en letten goed op details. Dit kan hen helpen bij schoolwerk en andere taken.
- Zintuiglijke waarneming: Hoogsensitieve kinderen ervaren dingen, zoals geluiden en kleuren, intenser dan anderen. Dit maakt ze vaak bijzonder in creatieve vakken zoals muziek en kunst.
- Moreel besef: Veelal hebben ze een sterk gevoel voor wat goed en fout is. Dit helpt hen om goede keuzes te maken en eerlijk te zijn.
- Verbonden met de natuur: Veel hoogsensitieve kinderen voelen zich prettig in de natuur en vinden het fijn om buiten te spelen. Dit helpt hen om tot rust te komen.
Geen twee kinderen met HSP zijn hetzelfde, wat vraagt om een aanpak die voor ieder kind op maat gemaakt is. Het is belangrijk om hoogsensitiviteit vroeg te herkennen en het kind de ondersteuning te geven om zijn of haar eigen manier te ontwikkelen. Hoogsensitieve kinderen hebben daarbij vaak te maken met perfectionisme en faalangst, wat hun groei kan belemmeren. Het leren stellen van duidelijke grenzen is dan essentieel om deze uitdagingen beter aan te kunnen.
Ik bied begeleiding aan kinderen en jongeren met HSP, evenals aan hun ouders, op verschillende gebieden:
- Psycho-educatie: Wat is hoogsensitief (HSP)? Wat betekent het voor jullie en jullie kind? Hoe gaan jullie om met de specifieke uitdagingen die erbij horen?
- Versterken van zelfbewustzijn en zelfvertrouwen: Hoogsensitieve kinderen kunnen moeite hebben om hun sterke kanten te benutten. Samen ontdekken we hun talenten en leren ze deze positief in te zetten.
- Omgaan met prikkels en stress: Samen gaan we ontdekken wat hoogsensitieve kinderen nodig hebben om steviger in hun schoenen te staan. Dit proces helpt hen meer rust, balans en veerkracht te ervaren in hun leven.
BRON:
- Aron, E. N. (1997). The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You. New York: Broadway Books.
- Pluess, M., & Boniwell, I. (2015). The sensitivity hypothesis: The role of sensitivity in the development of different personality types. Personality and Individual Differences, 75, 161-166.
- HSP-onderzoek (2020). De impact van hoogsensitiviteit op kinderen. Journal of Child Psychology and Psychiatry.
Nuttige links
Nieuwe alinea
